Finansal piyasalarda 2023 böyle geçti: Temmuz-Ağustos-Eylül
Finansal piyasalarda, yılın üçüncü çeyreğinde merkez bankalarının devam eden şahin adımlarının yanı sıra gelecek döneme ilişkin belirsizliklerin de fiyatlamalar üzerinde etkisi öne çıkarken, yurt içi piyasalar seçim sonrası yaşadığı ralliyi bu dönemde de sürdürerek, küresel pay piyasalarından pozitif ayrıştı.
Bu dönemde merkez bankası yetkililerinin “şahin” tonlu yönlendirmeleri piyasalarda risk iştahını törpülerken, 2023’ün üçüncü çeyreğinin sonuna yaklaştıkça önemli merkez bankaların yüksek seviyelere çıkardığı politika faizlerini beklenenden daha geç indirmeye başlayacağına yönelik endişeler öne çıktı.
ABD Merkez Bankası (Fed) temmuz toplantısında 25 baz puan faiz artırarak yılın son faiz artışını gerçekleştirirken, politika faizini yüzde 5,25-5,50 ile son 22 yılın en yüksek seviyesine çıkardı. Banka, eylül toplantısında ise faizi sabit bıraktı.
Bu dönemde, Fed yetkililerinin karışık sözle yönlendirmeleri bankanın bir faiz artışına daha gidebileceğine yönelik öngörülerle piyasalar üzerinde belirsizliği artırırken, üçüncü çeyreğin sonuna yaklaştıkça faiz artırımına ilişkin tartışmalar yerini faizlerin beklenenden daha uzun süre yüksek kalabileceği ihtimaline bıraktı.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) şahin adımlarına bu dönemde de devam ederek, düzenlenen iki toplantıda da 25’er baz puanlık faiz artış kararı aldı. Böylece, refinansman faiz oranı yüzde 4,00’ten yüzde 4,50’ye çıkarak yaklaşık son 22 yılın en yüksek seviyesine ulaşırken, ECB’nin gelecek toplantılarda faiz artırmayacağına ilişkin spekülasyonlar yaygınlaştı.
İngiltere Merkez Bankası (BoE) ise ağustos toplantısında faizi 25 baz puan artırarak yüzde 5,25 ile yaklaşık son 15 yılın zirvesine çıkartırken, eylül toplantısında değişikliğe gitmeyerek politika faizini sabit bıraktı.
Böylece, yılın üçüncü çeyreğinin sonuna doğru merkez bankalarının faiz artırım döngüsünü sonlandırdıklarına ilişkin tahminler güçlenirken, gözler tarihi zirvelerine çıkan politika faizlerinin ne kadar uzun süre bu seviyelerde kalacağına çevrildi.
Tüm merkez bankaları, veri odaklı karar alacaklarını vurgularken, bu dönemde ABD’de yıllık Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) enerji fiyatlarının da artmasıyla yüzde 3’ten yüzde 3,7 çıkmasına karşın çekirdek TÜFE yıllık yüzde 4,8’den yüzde 4,1’e geriledi.
Aynı dönemde, Avro Bölgesi’nde de yıllık TÜFE yüzde 5,5’ten yüzde 4,3’e düşerken, İngiltere’de yüzde 7,9 olan yıllık enflasyon ilgili dönemin sonunda yüzde 6,7 seviyesinde gerçekleşti.
Asya tarafında ise Çin hükümetinin ekonomiyi destekleyici adımlarına karşın ülkede açıklanan verilerin deflasyon endişelerinin diri tutmasıyla Asya pay piyasalarında risk algısı yüksek seyretti.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun hali hazırda devam eden üretim kesintilerine ilave kısıtlamalar getirmesiyle Brent petrolün varil fiyatı bu dönemde, yüzde 22’nin üzerinde artış kaydederek 91,9 dolar ile yaklaşık son 1 yılın en yüksek seviyesine çıktı.
Dolar endeksi de yüzde 3,2 artışla 106,2 seviyesine ulaşarak, son 10 ayın en yükseğine çıkarken, ABD’nin 10 yıllık hazine tahvil faizi üçüncü çeyrekte yaklaşık 74 baz puan artarak yüzde 3,84’ten yüzde 4,58’e yükseldi. Altının ons fiyatı aynı dönemde yüzde 3,7 azalışla 1.848 dolara geriledi.
BIST 100 endeksi yılın üçüncü çeyreğinde yaklaşık yüzde 45 artış kaydetti
Yurt içinde yeni ekonomi yönetimi öncülüğünde atılan adımlar öne çıkarken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Dr. Hafize Gaye Erkan’ın göreve başlamasıyla sıkı para politikası uygulamaları yılın üçüncü çeyreğine damga vurdu.
TCMB’nin Mart 2021’den bu yana ilk kez faiz artışına gittiği haziran ayı toplantı özetinde, “Yumuşak bir geçiş süreci için sadeleşme politikasının kademeli olmasına karar verilmiştir.” ifadeleri dikkati çekti.
Bu dönemde, bankacılık sektörünün varlık ve yükümlülüklerinde Türk lirası tasarrufların ağırlıklarının artırılmasına yönelik uygulamalar hayata geçirilirken, TCMB’nin, sadeleşme süreci ve yatırımcıların kur korumalı mevduattan (KKM) Türk lirası mevduata geçişine yönelik teşvik amaçlı atılan kademeli adımlar takip edildi.
Bu süreçte TCMB, politika faizini toplamda 1500 baz puan artırarak yüzde 15,00’ten yüzde 30,00 seviyesine çıkartırken, yeni ekonomi yönetiminin yurt dışında yabancı yatırımcılar ile gerçekleştirdiği toplantıların yanı sıra yurt içinde de Orta Vadeli Program’ı (OVP) duyurması atılan önemli adımlar olarak öne çıktı.
İlgili dönemde, Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS) 400 baz puana gerilerken, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye ile ilgili değerlendirmeleri dikkat çekti.
Söz konusu gelişmeler ışığında BIST 100 endeksi, yılın üçüncü çeyreğini yüzde 44,7 yükselişle 8.335 puandan tamamlarken, dünya borsalarından pozitif ayrıştı. Aynı dönemde, dolar/TL de yüzde 6,3 artarak 27,4086 seviyesine çıktı.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, yılın üçüncü çeyreğindeki önemli gelişmeler şöyle:
5 Temmuz:
Fed’in faiz oranının sabit tutulduğu haziran toplantısına ait tutanaklar, bazı Fed yetkililerinin faiz oranının 25 baz puan artırılmasından yana olduğunu veya böyle bir teklifi destekleyebileceklerini belirttiklerini ortaya koydu.
Enflasyon, haziranda aylık bazda yüzde 3,92, yıllık bazda ise yüzde 38,21 ile son 18 ayın en düşük seviyesine geriledi.
6 Temmuz:
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ekonomi programının üç temel bileşeninin, mali disiplinin yeniden tesisi, enflasyonun düşürülmesi için kademeli parasal sıkılaştırma ve yapısal reformlar olduğunu bildirdi.
7 Temmuz:
Standard & Poor’s (S&P), Türkiye’de para politikasındaki değişimin döviz rezervlerinin yeniden artırılmasına katkı sağlayabileceğini bildirdi.
10 Temmuz:
Çin’de TÜFE haziranda aylık bazda yüzde 0,2 azalırken, yıllık bazda değişim göstermedi. Veriler deflasyon baskısının arttığına işaret etti.
12 Temmuz:
ABD’de TÜFE, haziranda aylık bazda yüzde 0,2, yıllık bazda da yüzde 3 artışla piyasa beklentilerinin altında kalırken, enflasyon üst üste 12 ayda yavaşladı.
13 Temmuz:
Uluslararası Para Fonu (IMF) Sözcüsü Julie Kozack, Çin ekonomisinin, yeniden açılmayla ilk çeyrekteki güçlü performansın ardından zayıf özel yatırım, yavaşlayan ihracat ve azalan iç talep nedeniyle yavaşladığını belirtti.
İngiliz ekonomisi, mayısta yüzde 0,1 küçüldü. Beklenti, ekonomik daralmanın mayısta yüzde 0,3 olacağı yönündeydi.
17 Temmuz:
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, ülkede büyümenin yavaşladığını ancak iş gücü piyasasının oldukça güçlü olmaya devam ettiğine dikkati çekerek, bir resesyon beklemediğini kaydetti.
18 Temmuz:
IMF Başkanı Kristalina Georgieva, özellikle imalat sektöründe faaliyetin yavaşladığını belirterek, “İleriye bakıldığında, orta vadeli büyüme beklentileri zayıf kalmaya devam ediyor.” dedi.
19 Temmuz:
Avro Bölgesi’nde mayısta yüzde 6,1 olan yıllık enflasyon, haziranda yüzde 5,5 olarak ölçüldü.
İngiltere’de mayısta yüzde 8,7 olan yıllık enflasyon, haziranda yüzde 7,9’a inerek beklentilerden daha hızlı yavaşlama kaydetti.
20 Temmuz:
TCMB, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 250 baz puan artırarak yüzde 15’ten yüzde 17,50’ye çıkardı.
21 Temmuz:
Rusya Merkez Bankası, politika faiz oranını yüzde 7,5’ten yüzde 8,5’e çıkardığını duyurdu.
25 Temmuz:
IMF, Dünya Ekonomik Görünüm raporunda, küresel ekonomik büyüme tahminini bu yıl için yüzde 2,8’den yüzde 3’e yükseltirken, 2024 için yüzde 3’te sabit bıraktı. Raporda, Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 3 ve 2024’te yüzde 2,8 büyümesinin tahmin edildiği kaydedildi.
IMF Ekonomik Danışmanı ve Araştırma Direktörü Pierre-Olivier Gourinchas, Ukrayna’nın tahıllarını Karadeniz’deki limanlardan güvenli bir şekilde taşımasına izin veren anlaşmadan Rusya’nın çekilmesinin ardından küresel tahıl fiyatlarının yüzde 15’e kadar yükselebileceğini söyledi.
TCMB, yeni düzenlemeler kapsamında, kaynakların verimli kullanılmasına yönelik seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma kararları devreye aldı. Sıkılaşma sürecini destekleyen adımları tamamlayıcı olarak, kredi büyümesine göre menkul kıymet tesisi kapsamında yüzde 3 olan TL ticari krediler için aylık büyüme sınırının yüzde 2,5 olarak belirlenmesine karar verdi. İhracat ve yatırım kredileri ile deprem bölgesine yönelik krediler, tüm sınırlandırıcı tedbirlerin dışında tutuldu.
26 Temmuz:
Fed, politika faizini beklentiler doğrultusunda 25 baz puan artırarak 22 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 5,25-5,50 aralığına yükseltti.
Fed Başkanı Jerome Powell, enflasyon ve iş gücü verilerinin gerektirmesi durumunda eylüldeki toplantıda, faiz oranını yeniden artırmalarının mümkün olduğunu belirterek, “Ancak sabit de bırakabiliriz. Çok dikkatli şekilde toplantı bazında karar vereceğiz.” dedi.
Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) toplantısı sonrası yapılan açıklamada, önümüzdeki süreçte temel makroekonomik hedefin, enflasyonu yeniden tek haneli seviyelere düşürmek olduğu belirtilerek, kamuda tasarruf anlayışıyla güçlendirilerek elde edilecek mali alanın, vatandaşların refahını artırmak için kullanılacağı bildirildi.
27 Temmuz:
ECB, 3 temel politika faizini beklentiler doğrultusunda 25 baz puan artırdı. Böylece, refinansman faizinin 25 baz puan artışla yüzde 4,25’e, mevduat faizinin yüzde 3,75’e ve marjinal fonlama faizinin de yüzde 4,50’ye yükseltildi.
ECB Başkanı Christine Lagarde, Avro Bölgesi’nde enflasyonun azalma eğilimi göstermekle beraber çok uzun süre çok yüksek seviyede kalmaya devam etmesinin beklendiği belirtti.
TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan, 2023 yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 58’e yükselttiklerini, 2024 yıl sonu tahminini yüzde 33’e güncellediklerini ve 2025 yıl sonunda enflasyonun yüzde 15’e gerileyeceğini tahmin ettiklerini bildirdi.
28 Temmuz:
Japonya Merkez Bankası (BoJ), ultra gevşek para politikasında bir değişikliğe gitmezken, getiri eğrisi hedef aralığını da artı/eksi yüzde 0,5 düzeyinde korudu.
TCMB başkan yardımcıları Emrah Şener, Taha Çakmak ve Mustafa Duman görevden alınarak yerlerine, Osman Cevdet Akçay, Fatih Karahan ve Hatice Karahan atandı.
Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS), 398 baz puana düşerek 8 Kasım 2021’den bu yana en düşük seviyeye geriledi.
31 Temmuz:
Avro Bölgesi’nde TÜFE, temmuzda yıllık bazda yüzde 5,3 artış gösterdi.
Fed, ülkede bankaların ikinci çeyrekte şirketler için kredi şartlarını sıkılaştırdığını belirtti.
3 Ağustos:
BoE, politika faizini 25 baz puan artırarak yüzde 5,00’ten yüzde 5,25’e yükseltti.
4 Ağustos:
ABD’de tarım dışı istihdam temmuzda 187 bin kişi artarak beklentilerin altında gerçekleşirken, işsizlik oranı yüzde 3,6’dan yüzde 3,5’e geriledi
8 Ağustos:
Çip üretiminde kritik bir öneme sahip olan germanyumun yaklaşık yüzde 60’ını üreten Çin, ham madde ihracatına kısıtlama getirdi.
9 Ağustos:
ABD, “hileli” olarak nitelediği 2020 cumhurbaşkanlığı seçimlerinin üçüncü yıldönümü nedeniyle Belarus’tan 8 kişi ile 5 kuruluşu daha yaptırım listesine ekledi.
10 Ağustos:
ABD’de TÜFE, temmuzda aylık bazda yüzde 0,2 ile beklentiler dahilinde, yıllık bazda ise yüzde 3,2 ile piyasa beklentilerinin altında arttı.
ABD Başkanı Joe Biden, ABD’nin Çin’deki belirli ulusal güvenlik teknoloji ürünleri yatırımlarını yasaklayacak ve bazı yatırım işlemlerinin bildirilmesini gerektirecek kararname çıkardı.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, enflasyonu düşürmeyi, Türkiye’nin büyük dış dengesizliklerini azaltmayı ve mali disiplini sağlamayı amaçlayan yeni ekonomi ekibinin, para ve maliye politikasının yönünü kademeli olarak düzeltmeye başladığını belirtti.
11 Ağustos:
İngiliz ekonomisi haziranda aylık yüzde 0,5, yılın ikinci çeyreğinde ise yüzde 0,2 büyüdü.
Barclays’in gelişmekte olan piyasalar araştırma raporunda, TCMB döviz rezervlerindeki artışın devam etmesinin beklendiği vurgulandı.
14 Ağustos:
ABD Adalet Bakanlığı, İsviçre merkezli UBS bankasının konut ipoteğine dayalı menkul kıymet satışında “dolandırıcılık” davasında uzlaşmak için 1,435 milyar dolar ödemeyi kabul ettiğini bildirdi.
15 Ağustos:
Rusya Merkez Bankası, Rus rublesinde yaşanan değer kaybının ardından düzenlediği olağanüstü toplantıda politika faiz oranını yüzde 8,5’ten yüzde 12’ye yükseltti.
Moody’s, Türk bankacılık sektörünün görünümünün negatiften durağana yükseltildiğini bildirdi
16 Ağustos:
Fed yayımladığı, 25-26 Temmuz’da düzenlenen toplantısına ilişkin tutanakları, çoğu Fed yetkilisinin para politikasının daha fazla sıkılaştırılmasını gerektirebilecek enflasyona yönelik önemli yukarı yönlü riskleri görmeye devam ettiğini ortaya koydu.
Avro Bölgesi ekonomisi, bu yılın ikinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 0,3 büyüme kaydetti.
Uluslararası derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, küresel ekonomik görünüm raporunda yer alan 10 gelişmiş ekonomiye ilişkin orta vadeli ortalama gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) tahminini düşürdü.
18 Ağustos:
Fitch Ratings, yapışkan enflasyonun Birleşik Krallık faiz oranlarının daha yüksek seviyede pik yapma riskini artırdığını bildirdi.
20 Ağustos:
TCMB, Türk lirası (TL) mevduatları artıracak, Kur Korumalı Mevduat’ı (KKM) azaltacak düzenlemeye gitti. Sadeleşme süreci kapsamında, yabancı para mevduattan KKM’ye dönüşüm hedefi uygulamasına ve TL payına göre ilave/indirimli menkul kıymet tesis uygulamasına son verildi.
24 Ağustos:
TCMB, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 750 baz puan artırarak yüzde 25’e çıkardı.
İsviçre merkezli UBS bankası ve ABD’nin Goldman Sachs, JPMorgan Chase ve Morgan Stanley bankaları ABD’de “antitröst” davasında yatırımcılara 499 milyon dolar ödemeyi kabul ederek uzlaşmaya gitti.
25 Ağustos:
Fed Başkanı Jerome Powell, uygun olması halinde faiz oranlarını daha da artırmaya hazır olduklarını belirterek, “Enflasyonun sürdürülebilir bir şekilde hedefimize doğru ilerleyeceğinden emin olana kadar politikamızı kısıtlayıcı bir seviyede tutma niyetindeyiz.” Dedi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) konut kredilerinde ve konut teminatlı kredilerde uygulanacak kredi değer oranlarında değişikliğe gitti. Kurul kararına göre, ilk konut alımlarında kredi değer oranlarında bir değişiklik olmayacak, ikinci ve sonrası konut alımında ise tüketicinin kendisinin, eşinin veya 18 yaş altındaki çocuklarının en az bir konutunun bulunması halinde konut kredi değer oranı yüzde 75 daraltılacak.
28 Ağustos:
TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan, “2024’te dezenflasyonun sürdürülebilir şekilde başlamasını sağlayacak zemini oluşturmak için Enflasyon Raporu toplantımızda kamuoyuyla paylaştığımız yol haritamızı kademeli ve kararlı adımlarla uygulamaya devam ediyoruz.” ifadesini kullandı.
TCMB, 20 Ağustos’ta Kur Korumalı Hesaplara İlişkin Basın Duyurusu ile kamuoyuyla paylaştığı düzenlemelere ilişkin uygulama talimatını bankalara gönderdi. Buna göre, banka vadeli TL mevduata geçiş hedefini vadesi gelen gerçek kişi döviz dönüşüm hesapları için en az yüzde 10, TL kur korumalı mevduatlar için en az yüzde 50 olarak, geçilecek TL mevduatın vadesini ise en az 32 gün olarak belirledi.
IMF, teknik ekibinin 4. madde konsültasyonuna hazırlık kapsamında eylül ayı sonunda Türkiye’ye rutin bir ziyarette bulunacağını belirterek, Türkiye’den mali destek talebi gelmediğini bildirdi.
29 Ağustos:
Borsa İstanbul AŞ, pay piyasasında fiyat adımı ve kotasyon yayılma aralıkları düzenlemeleri ile borsa yatırım fonlarında açılış seansı uygulanmasına yönelik değişikliğe gidildiğini duyurdu. Yapılan değişikliğe göre, borsa yatırım fonu işlem sıralarının seans akışı içerisine 09.40-09.56 arası emir toplama ve 09.56 – 10.00 saatleri arasında eşleştirme seanslarından oluşan bir açılış seansı ilave edildi.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), 2023 için belirlenen gayrimenkul değerleme asgari ücret tarifesi tutarlarında yaklaşık yüzde 50 artışa gitti.
Dünya Bankası Grubu üyesi Uluslararası Finans Kuruluşu (IFC), Türkiye’de 2023 mali yılında özel sektörün gelişimini desteklemek amacıyla 1,46 milyar doların üzerinde yatırım yaptığını duyurdu.
ABD’de federal mahkeme, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun (SEC) kripto varlık yönetimi şirketi Grayscale’in spot Bitcoin borsa yatırım fonu (ETF) başvurusunu reddetme kararını bozdu.
30 Ağustos:
ABD ekonomisi, bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 2,1 ile beklentilerin altında büyüdü.
31 Ağustos:
UBS’in bu yıl başında Credit Suisse’i 3,8 milyar dolara satın alması bankaya 29 milyar dolarlık rekor kar getirdi.
Fitch Ratings, Çin ekonomisine ilişkin 2023 yılı büyüme tahmininin yüzde 4,8’e düşürüldüğünü bildirdi.
Moody’s, Türkiye ekonomisi için bu yıla ilişkin büyüme tahminini yüzde 2,6’dan yüzde 4,2’ye ve gelecek yıl için yüzde 2’den yüzde 3’e yükseltti.
1 Eylül:
IMF Birinci Başkan Yardımcısı Gita Gopinath, enflasyonu hedeflenen seviyeye döndürme mücadelesi sürerken küresel faiz oranlarının uzun bir süre yüksek kalmasını beklediklerini ifade etti.
4 Eylül:
ECB Başkanı Christine Lagarde, merkez bankalarının enflasyon hedeflerinin tutturulabilmesi için etkili bir iletişim kurmasının son derece önemli olduğunu belirtti.
6 Eylül:
BoE Başkanı Andrew Bailey, ülkede enflasyonun bu yılın sonunda önemli ölçüde düşmesinin beklendiğini, mevcut faiz oranlarının halihazırda “döngünün zirvesine çok daha yakın” durumda olduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde gerçekleştirilen Orta Vadeli Program’a (OVP) ilişkin sunumda, programın merkezi yönetim bütçesinin hazırlanma sürecini başlatan temel doküman olduğunu belirtti.
7 Eylül:
Avro Bölgesi ekonomisi, bu yılın ikinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 0,1 büyüme kaydetti.
ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC), ülkede bankacılık sektörünün karının, bu yılın ikinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 11,3 azaldığını bildirdi.
Dünya Bankası Türkiye Ülke Direktörü Humberto Lopez, Türkiye ekonomisini istikrara kavuşturacak politikaların uygulanmasında Türkiye’ye eşlik etmeye kararlı olduklarını belirterek, “Devam etmekte olan 17 milyar dolarlık programımıza ek olarak, önümüzdeki üç yıl içinde Dünya Bankası Grubu Yönetim Kurulu’na 18 milyar dolarlık yeni operasyonlar hazırlamayı ve sunmayı öngörüyoruz.” dedi.
8 Eylül:
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Bölgesel Başekonomisti Roger Kelly, Türkiye’nin Ortodoks para politikalarına geçiş vaadi ve bu vaadin; art arda önemli faiz artırımları, likidite ve kredinin sıkılaştırılması yoluyla yerine getirilmesinin yatırımcıların onayını aldığını belirterek, “Bu onay (Türkiye’ye olan); sermaye girişindeki artış, kredi risk primi (CDS) ve devlet tahvili getirilerindeki düşüş ile ortaya konulmuştur.” dedi.
Japonya ekonomisi, bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 5,6’lık büyüme ile beklentilerin altında kaldı.
9 Eylül:
Çin’de TÜFE ağustosta yüzde 0,1 yükseldi. Ülkede, tüketici fiyatlarındaki durgunluk deflasyon riskine dair endişeleri artırdı.
Fitch, Türkiye’nin kredi notunu “B” olarak teyit ederken, not görünümünü 2 yıl sonra “negatif”ten “durağan”a çıkardı.
Hindistan’ın ev sahipliğinde bu yıl “Tek Yeryüzü, Tek Aile, Tek Gelecek” ana temasıyla düzenlenen 18’inci G20 Liderler Zirvesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı resmi karşılama töreniyle başladı.
11 Eylül:
Fitch Ratings’in Kıdemli Direktörü Erich Arispe Morales, Fitch Ratings’in, Türkiye’nin kredi notunu “B” olarak teyit ederken, not görünümünü “negatif”ten “durağan”a çıkarmasına ilişkin, “Ana itici güç, bu anlamda politikayla (para politikası) ilgili. Politikanın artık daha konvansiyonel bir yöne döndüğünü gözlemledik.” dedi.
13 Eylül:
ABD’de TÜFE, ağustosta aylık bazda yüzde 0,6 ile beklentiler dahilinde, yıllık bazda ise yüzde 3,7 ile piyasa beklentilerinin üzerinde arttı.
Fitch, küresel ekonomiye ilişkin büyüme beklentisini bu yıl için yüzde 2,4’ten yüzde 2,5’e çıkarırken, gelecek yıl için yüzde 2,1’den yüzde 1,9’a düşürdü. Raporda, Türkiye ekonomisinin bu yıla ilişkin büyüme tahmini yüzde 2,5’ten yüzde 4,3’e yükseltilirken, ülke ekonomisinin 2024’te yüzde 3 ve 2025’te yüzde 3,4 büyüyeceği öngörüldü.
İngiliz ekonomisi, temmuzda grevlerin de etkisiyle yüzde 0,5 daraldı.
14 Eylül:
ECB, 3 temel politika faizini 25 baz puan artırdı. Böylece, refinansman faizinin yüzde 4,50’ye, mevduat faizinin yüzde 4’e ve marjinal fonlama faizinin de yüzde 4,75’e yükseltildiği kaydedildi.
ECB Başkanı Christine Lagarde, enflasyonun hala çok uzun süre çok yüksek kalmasının beklendiğini ifade ederek, “Enflasyon geriledi. Biz bu süreci desteklemeye devam etmek istiyoruz.” dedi.
19 Eylül:
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), haziranda 2023 yılı için yüzde 2,7 olarak açıkladığı küresel ekonomide büyüme tahminini 3’e revize ederken, Türk ekonomisine yönelik büyüme beklentisini yüzde 3,6’dan 4,3’e yükseltti.
Avro Bölgesi’nde enflasyon, ağustos ayında yıllık bazda yüzde 5,2 seviyesinde belirlendi.
20 Eylül:
Fed, politika faizini beklentiler dahilinde değiştirmeyerek 22 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 5,25-5,50 aralığında sabit tuttu.
Fed Başkanı Jerome Powell, uygun olması halinde faiz oranlarını daha da artırmaya hazır olduklarını belirterek, enflasyonun sürdürülebilir şekilde hedefe doğru indiğinden emin olana kadar para politikalarını kısıtlayıcı seviyede tutma niyetinde olduklarını ifade etti.
İngiltere’de enflasyon ağustos ayında hız keserek yüzde 6,7 düzeyinde gerçekleşti.
21 Eylül:
BoE, yüzde 5,25 düzeyindeki politika faizini sabit bıraktı.
TCMB, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 500 baz puan artırarak yüzde 30’a çıkardı.
22 Eylül:
BoJ, artan fiyatlar ile yurt içi ve küresel büyüme görünümüne ilişkin yüksek belirsizlikleri dikkate alarak ultra gevşek para politikasında bir değişikliğe gitmedi.
25 Eylül:
ECB Başkanı Christine Lagarde, enflasyonun gerilemeye devam ettiğini ancak halen çok uzun süre yüksek kalmasının beklendiğini söyledi.
26 Eylül:
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s (S&P), Birleşik Krallık ekonomisinde durgunluğun 2024 yılında devam etmesinin beklendiğini bildirdi.
27 Eylül:
EBRD’nin Bölgesel Ekonomik Görünüm raporunda, Bankanın Türkiye dahil faaliyet gösterdiği bölgelerde bu yıl büyümenin ortalama yüzde 2,4’e düşeceği öngörüldü. Bankanın Türk ekonomisi için mayısta bu yıla ilişkin açıkladığı yüzde 2,5’lik büyüme tahmini ise yüzde 3,5’e yükseltildi. EBRD Bölgesel Başekonomisti Rafik Selim, Türk ekonomisinde atılan adımların etkilerinin görülmeye başlandığını belirterek, “Yabancı sermaye akıyor, yabancı yatırımcıların dönüşünün sinyalini veriyor ve rezervlerin yeniden inşasına yardımcı oluyor.” dedi.
28 Eylül
ABD ekonomisi, bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 2,1 ile beklentilere paralel büyüme kaydetti.
Almanya’da yıllık enflasyon, eylülde yüzde 4,5’e inerek, Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından beri en düşük seviyesine geriledi.
Goldman Sachs, müşterilerine gönderdiği “Türkiye (Türk lirası) oyuna geri döndü” başlıklı gelişen piyasalar raporunda, Türkiye’nin politika faizindeki hızlı normalleşmenin TL’de kazancın geri döndüğüne işaret ettiği belirtildi.
29 Eylül:
Standard & Poor’s (S&P), Türkiye’nin kredi notunu “B” olarak teyit ederken, kredi notu görünümünü “negatif”ten “durağan”a çıkardı.
ECB Başkanı Christine Lagarde, temiz enerji dönüşümünü ertelemenin ödemek zorunda kalınacak bedeli daha da artıracağını söyledi.
30 Eylül:
Federal hükümete 45 gün daha finansman sağlayacak tasarı, 91’e karşı 335 oyla kabul edildi.
