Derleyen: Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – Yılan balığı birçok gizemle doludur. Bu gizemler arasında ise ne bir bilim insanının ne de bir balıkçının yılan balıklarının yumurtlamasına tanık olmaması yatar. Bu sebeple bu hayvanların nasıl çoğaldığı büyük bir merak konusu oldu. Bu merakın peşinden giden bilim insanları, son 12 yılda yılan balıklarına izleme cihazları yerleştirip Sargasso Denizi‘ndeki yılan balıklarının yolculuklarını haritaladılar. Bu haritalandırma ise bambaşka bir gerçeği gözler önüne serdi. Yılan balıkları bunca yolu neden ve nasıl kat ediyor olabilirdi?
YILAN BALIKLARI KARADA DAHİ GİDEBİLİYORLAR
Avrupa ve Amerika’daki tüm yılan balıkları, Bermuda Şeytan Üçgeni olarak da bilinen Sargasso Denizi’nde doğarlar. Yılan balıkları, Sargasso Denizi’ne ulaşmak için binlerce kilometre karadan ve denizden seyahat ederler. Kulağa tuhaf gelebilir ama yılan balıklarının karada seyahat edebilmeleri için sadece zeminde biraz neme ihtiyaçları vardır. Hatta baraj duvarlarına dahi tırmanabilirler. Olgun yılan balıkları yumurtladıktan sonra ölseler bile yavruları binlerce kilometre uzaktaki ebeveynlerinin yaşadığı yere geri dönerler. Nereye gideceklerini nasıl bildikleri ise hâlâ büyük bir sır.
Bu bilmecelerden birini çözebilmek için Johannes Schmidt, araştırmaları sonucunda daha genç yılan balıklarının Sargasso Denizi’nde yumurtladığını keşfetti ve sonunda Bermuda Şeytan Üçgeni’ndeki en genç yılan balıklarını buldu. Bilim insanları takip cihazları kullanarak yılan balıklarını takip etmeye çalıştılar ancak yılan balıkları her zaman gizemli bir şekilde ortadan kayboldu. Araştırmacılar sonunda uydu izleyicileri kullanarak yılan balıklarını Sargasso Denizi’ne kadar takip edebildiler. Buna rağmen, hiç kimse Sargasso denizinde fiziksel olarak canlı bir yılan balığı görmedi.
KİMSE BU YOLCULUKLARI NASIL YAPTIKLARINI BİLMİYOR
Yılan balıklarının popülasyonunun son yıllarda hızla düştüğü biliniyordu. Bu sebeple sayılarını artırmaya yönelik çabalar karmaşık ve gizemli yaşam döngüleri nedeniyle başarılı olamıyordu. Ancak araştırmacıların elde ettiği yeni veriler, daha fazla yılan balığının hayatta kalmasına ve üremesine yardımcı olabilir!
Yılan balıkları üremek için denize doğru destansı bir göç gerçekleştirir ancak bilimin geride kaldığı nokta, oraya nasıl geldikleri ve nereye gittiklerini nasıl bildikleridir. Bazı gizemler artık gün yüzüne çıkmış olsa da bazıları hâlâ devam ediyor. Çünkü kimse yılan balıklarının yolculuğu nasıl yaptığını gerçekten bilmiyor. Larva olarak yola çıkan yılan balıklar, yolculukları sırasında dönüşüm geçiriyorlar. Renkleri Cebelitarık dolaylarında cam rengine, Akdeniz’e geldiklerinde ise sarıya dönüyor. Tamamen yüzebilecek duruma geldikleri zaman Ege Denizi’ne ulaşıyorlar. Yaşamak için çoğunlukla tatlı suları seçen yılan balıkları, Ege Denizi’nden sonra uzun süre yaşayabilecekleri Bafa Gölü’ne ulaşıyorlar. İlginç bir yaşam döngüsüne sahip olan bu balıklar, üç yıl süren 6 bin 300 kilometrelik bir yolculuğun ardından büyümek ve üremek için göllere ulaşıyor ve yaşam sürelerinin sona erdiği Sargasso Körfezi’ne dönüyorlar.
HEM İLERİ HEM GERİ YÜZEBİLİRLER! YEMEYİ DÜŞÜNMEYİN
Her yıl bu balıklar, Sargasso Denizi’nde yaprak şeklindeki larvalara dönüşüyor ve Amerika’nın doğu kıyısına ulaşana kadar Körfez Akıntısı ve diğer okyanus akıntıları boyunca yüzüyor. Bu noktada şeffaf, cam yılan balıklarına dönüşmüş oluyorlar. Akıntıya karşı göç ederken daha büyük sarı yılan balıklarına dönüşüyorlar. Zamanla dişiler daha büyük boyutları nedeniyle erkeklerden daha yukarılara doğru seyahat edebiliyorlar. Tatlı su habitatında on yıldan fazla bir süre geçirip?gümüş rengini alıyorlar.
800’den fazla farklı türü bulunan yılan balığının bazı türleri 85 yıla kadar yaşayabilir. Yılan balıkları vücut dalgaları üreterek yüzerler. Bu dalgaların yönünü tersine çevirebilirler, yani hem ileri hem de geri yüzebilirler. Kanı, kalp de dahil olmak üzere kasları kramp eden toksik bir protein içerir. Başka bir deyişle, yılan balığının kanı öldürebilir. Asla çiğ yılan balığı yemeyi denemeyin.
